De ene 16 jaar, de ander 84: twee totaal verschillende werelden. Twee vreemden, nieuwsgierig naar elkaar. Klaar om te vertellen, klaar om te luisteren en klaar om door te vertellen. Omdat we die zwarte bladzijde uit onze geschiedenis nóoit mogen vergeten.
Onlangs fotografeerde ik voor "Artiance herdenkt" Kunst- en cultuurcentrum Artiance doet weer mee aan het landelijk project 'Theater na de Dam' dat sinds 2010 voorstellingen programmeert op 4 mei om de Nationale Dodenherdenking van extra betekenis te voorzien.
Jongeren reflecteren op de Tweede Wereldoorlog door middel van kunst. Onder leiding van professionals werken ze aan een muzikale theatervoorstelling, expositie en contextprogramma waarbij gesprekken met overlevenden van de Tweede Wereldoorlog het startpunt vormen.
Bij deze gesprekken mocht ik fotograferen. Voordat de gesprekken begonnen, werden alle aanwezigen gevraagd in een cirkel te komen zitten. Met veel warmte en respect werd iedereen verwelkomd door de coördinator van de Theater-Musical afdeling van Artiance, Dorien Haan. Iedereen stelde zich even kort voor. De aanwijzing "kort" was niet voor iedereen makkelijk, ik maakte "mental notes " van hoe Dorien de ietwat langdradige ouderen met respect weet af te laten ronden. Veel mensen willen graag hun verhaal doen, merk ik. Straks in het gesprek met de jongere is er tijd genoeg om het hele verhaal te doen.
Dan gaan we uiteen in duo's of drietallen en beginnen de interviews. Een jongere en een oudere. Mensen die elkaar in het dagelijks leven waarschijnlijk nooit aan zullen spreken. Er worden vragen gesteld, verhalen verteld, er wordt gelachen en er valt een traan.
Somige verhalen vol pijn en verdriet, andere hoopvol.
‘Dit is wat ik wil, aan jongeren vertellen, over hoe je pijn en lijden in jezelf kan omvormen tot kracht’. (- Marion Rosenthal)
Na de interviews - wat eigenlijk meer gesprekken zijn; de ouderen zijn ook nieuwsgierig naar de jongeren - verzamelen we weer in de theaterzaal. Er wordt onder leiding van Dorien kort nabesproken en aan het einde maak ik portretten van de koppels.
Er is iets ontstaan: er is iets ontkiemd. Deze levens staan dichter bij elkaar, ze zíen elkaar, ze luisteren écht naar elkaar. Er wordt geknuffeld & gelachen : er is echt verbinding.
Met een glimlach zit ik op de fiets naar huis: wat ben ik een bofkont dat ik dit prachtige project van zo dichtbij mee mag maken en mag documenteren. Wat heb ik toch een mooi beroep.
Thuis merk ik dat ik veel handen heb gefotografeerd . Niet alleen handen die meedoen in het verhaal, maar ook handen op zichzelf . Die handen geven door, pakken op, wijzen aan: ze vertellen an sich al een verhaal.
Handen die doorgeven, zodat we die zwarte bladzijde uit onze geschiedenis niet zullen vergeten.
"Herdenken gaat niet alleen over pijn en verdriet, maar ook over hoop. Hoop dat de geschiedenis zich niet herhaalt, hoop in de toekomst, hoop in elkaar. Want in alle duisternis is er ook altijd ergens een lichtje te vinden. 'Over Hoop' is een theatrale ervaring waarbij we stilstaan bij het goede in de mens. Over onbekende helden, over kleine daden van liefde in oorlogstijd. Over het sprankje hoop dat daarbij geboren wordt."
Meer informatie over "Artiance herdenkt" vind je hier.
Concept en regie: Auke Haaksma, Jip de Rijke, Simon Brommer
Locatie: De Schuilkerk Alkmaar, Fnidsen 37, 1811 ND Alkmaar
Data en tijden: 4 mei 21.00 uur en 5 mei 13.00 uur en 15.00 uur
Kaarten kosten € 6,-
Verkoop via het online ticketsysteem